Ikalawang Bahagi
Isinalin
sa Filipino ni Rolby
Tulad
ng naganap na pagsulong
Ang
ebolusyon ng pamumuhay na tao'y mula sa higit na mababang mga uri o
espesi (species)
ay isang hindi mapag-aalinlanganan katotohanan sa agham. Ang
pag-aaral ng mga posila (fossils)
nagpapakita na ang baktirya na walang indibidwal na nucleus lumaki sa
isang selyulang (uni-cellular)
lamad (membrane)
at organo na bahagyang higit na kumplikado. Kinalaunan ang
pakikipagtulungan sa pagitan ng mga maliliit na mga organismong ito
ay sumulong ang ilang mga buhay na mayroong maraming selyula
(multi-cellular)
at sa gayon ay isang patuloy na pagsulong ng may higit na pagiging
kumplikado, mga gulay, mas mababang mga hayop, mas mataas na mga
hayop at ang tao lumitaw.
Kung
isaalang-alang lamang natin ang dalawang dulo ng kawing, tila walang
nakikitang pagkakatulad; ngunit kung ipinasa natin mula sa isang
kabilugan, at sa isa iba pang mga kabilugan nang walang pagkaantala,
walang biglaang paglipat mula sa mga hayop na may gulugod
(vertebrate).
Ang posibilidad na ang hayop ay hindi higit na kumplikadong
organisasyon kaysa sa isang pagbabagong-anyo, o, kung ginusto man,
isang unti-unting pag-unlad, hindi sensitibong prinsipyo ng mga uri o
espesi agad na higit na mababa at iba pa
hanggang
sa ang simpleng primitibong nilikha ay naunawaan ang mga ito.
Kaalinsabay
ng mga serye ng pasulong ng mga nilikha, tila na ang bawa't espesi ay
isang pag-unlad, ng isang pagbabago ng mga uri na higit na mababa.
Ano
ang pinag-uusapan ay kung paano nangyari iyon. Ang pinaka tinatanggap
na teorya ng mga siyentipiko ay nau-ugnay dalawang ideya: likas na
pagpili (natural
selection),
na iminungkahi nina Russel Wallace at Charles Darwin noong
ika-labinsiyam na siglo, at ang Mutasyonismo (Mutationism),
ideya na isinumite ni Hugo de Vries. Sama-sama, ang mga ideyang ito
ay tinatawag na makabagong Darwinismo (Neo-darwinism).
Ang
mga mutasyon ay mga pagbabago sa molekula ng DNA. Bilang molde o
hulmahan ng DNA kung saan ang isang selyula ay nakatuon sa pagbubuo
ng mga protina, ang mga pagbabago sa DNA ay kaalinsabay ng mga
pagbabago sa protina ng selyula at dahil diyan nagbabago ang anyo at
ang aksyon upang gumawa ng kanyang gawain (function).
Maraming
mga mutasyon ay nakapipinsala na nagiging sanhi ng mga sakit na
henetiko o sa nyutral hindi nagkakaroon ng epekto sa protina. Ang
isang maliit na bilang ng mga mutasyon, gayunpaman, ay maaaring
maging kapaki-pakinabang, daan upang ang ilang mga indibidwal ay
mabuhay at muling magparami ng higit na mahusay kaysa sa iba pang
anyo (natural
selection).
Kaya,
sa paliwanag ng mga makabagong Darwinismo ang paglitaw ng mga bagong
uri ng nilikha, ang mga mutasyon ay nagpangibabawan dahil sa sulong
na mga uri; at paglaho ng mga sina-unang mga uri sapagka't ang mga
ito ay hindi sapat at angkop upang mabuhay sa pakikibaka upang
manatiling may buhay. Ito ay tinatayang na 99% ng mga umiral o dati
nang mga nabuhay na mga uri sa nakaraan ay nawala na.
Nguni't
ukol sa mga sinabi ng makabagong Darwinismo na walang isang layunin,
ang isang layunin at isa pa bilang isang resulta ng mga bulag na
paniniwala sa sinasabing pagkakataon, na di uma-ayon sa katwiran,
dahil kung pagkakataon ang siyang basehan ito ay hindi maaaring
magbunga ng higit na kumplikado at matatalinong nilikha.
Ang
makabagong Darwinong panukalang lohika, ay nangangailangan ng
pagkakaroon ng prinsipyo ng karunungan na tinanggap, ito ang di
nakikitang tagapagsulong ng proseso ng ebolusyon.
Ang
pagsulong ng mga uri sa pangkalahatan at ng tao sa partikular ay nasa
sa dalawang mga katayuan ng buhay: ang materyal at ang espirituwal.
Ang "nawawalang mga ugnay (link)
ng ebolusyon," na, ang hindi nito maipaliwanag ang mga
pangyayaring naroroon sa espirituwal na dimensyon, malayo sa
mapang-usisang lente ng mga siyentipiko. Ang espirituwal na prinsipyo
ay gumagana bilang isang matalinong disenyo sa kalangitan ng katawan
nito na binubuo ng banayad na mga lakas, na siyang mga dapat ganapin
bilang taga-modelo ng larangan ng pagiging angkop (fitness).
Ang pang-ebolusyonaryong mga tagumpay ng espirituwal na prinsipyo ay
hinulma sa pisikal na katawan at sa espirituwal na katawan nang
sabay-sabay, sa kanyang mga karanasan sa magkatulad na mga plano sa
buhay.
Maaari
pa rin natin na isinasaalang-alang ang ginawa ng mga biolohista
(biologists)
ng planong astral, sa ilalim ng mapagmahal na pangangasiwa ni Jesus,
sinasabayan ang pag-unlad ng mundo, pumapagitan kapag kinakailangan,
sa espirituwal na katawan ng mga sumusulong na mga anyo sa panahon ng
yugto sa espirituwal na daigdig. Ang mga pamamagitan ay maaaring
sumagot sa mga kinakailangang pagbabago (mutation)
ng mga bagong kasanayan.
Ang
paglalakbay ng Espiritu ( Intelligent
Principle)
Nilikhang
payak at walang kaalaman, ang Espiritu ay makahahanap ng mga
mapagkukunan ng kinakailangan upang makumpleto sa mga karanasan
kaalinsabay ang iba't ibang mga uring biolohikal sa kanyang mahabang
pang-ebolusyon na paglalakbay. Ang katawan ay balot at instrumento ng
Espiritu at, habang nakakakuha ito ng bagong mga kasanayan,
naglalagay sa isa pang naaangkop na katawan sa bagong uri ng gawain
na akma sa kanya upang makagawa.
Ang
mga ito ay ang mga kabuhayang pang-espirituwal, na ngayon sa pisikal
na plano, na ngayon sa higit pa sa pisikal na daigdig, na siyang
magpapayaman sa sariling panloob na istraktura at, mai-alinsabay na
magawang perpekto ang balot na pluwido na tinatawag na periespiritu.
Sa
pagdating at pag-alis, ang espirituwal na prinsipyo ay dadaan sa
pinakamabigat na mga karanasan ng pag-aangkop at pagpili, nilalagom
ang maramihang halaga ng samahan, pagpaparami ng lahi, memorya,
instinkto, pagiging sensitibo, pang-unawa at pangangalaga sa sarili,
naglalagos, at, sapamamagitan ng mga pinaka masalimuot at
katalinuhan, sa pagbubukas mga laso ng katwiran. Matrabahong nakamit
na
Sa
reyno ng mineral: ang pagka-akit
Bilang
isang paunang hakbang, ang espirituwal na prinsipyo ay magagawang
maiimpluwensyahan ang organisasyong atomiko-molekular ng kahariang
mineral. Ito ay kung paano nakapanghimasok ang sentro ng enerhiya sa
kahayagan ng mga atomo at molekula, na nag-aanyaya sa kanila sa
pagsasama-sama.
Ito
ay nakalikha ng sentro ng enerhiya, mula sa kanilang mga bibrasyon,
ang patlang na pagsasama-sama na ipinapakita sa mga puwersa ng
pag-akit o atraksyon at pagkakaisa, upang tukuyin ang konsentrasyon
ng mga enerhiya at ang paghalayhay ng mga molekyul.
Kaya,
ang mineral na organisasyon ay magiging kinahinatnan ng isang
kapangyarihan sa lakas ng atraksyon ng kanilang mga yunit ng atomo,
ang maayos na magsagawa ng mga pagsasama-samang proseso; tulad ng
buhangin, bato at semento para maging konkreto.
Ang
koneksyon sa mineral ng prinsipyo ng karunungan ay ang pagsasagap
nito ang mga karanasan, nagkaroon ng pagkabukas ng mata upang baguhin
ang sarili nito; upang ganapin ang mga potensyal na bagong
oryentasyon sa binagong mga lakas at higit na kumplikado kaysa sa mga
nakaraang karanasan ng mga katulad na pangyayari. Na dumarating at
umaalis, sa panloob o panlabas ng materyal na katawan, magkakaroon na
ng prinsipyo ng muling pagkakatawang-tao sa pagkilos.
Sa
reyno behetal (vegetal):
ang pakiramdam
Ang
natamong posibleng mga karanasan sa mga mineral, ang prinsipyo ng
karunungan ay magagawang magsimula sa kaharian ng mga halaman
(vegetal).
Ngayon,
bukod sa mga pagkuha sa nakaraang yugto (mineral: atraksyon), natamo
sa bahaging may kinalaman sa halaman, potensyal na bagong
sensitibidad. Ang pagiging sensitibo na tinutukoy dito ay walang
kinalaman sa mga kumplikadong mga reaksyon ng Espiritu ng higit pang
mga detalyadong yugto na pangtao.
Ang
sensitibidad na nakamit sa halaman (reyno behetal) ay tumutukoy sa
mga reaksyon sa mga kondisyon na dahilan upang magkaroon ng paggalaw
(
stimuli),
ang pagbuo ng maharmoniyang tugon sa iba't ibang mga stimuli sa
kapaligiran.
Sa
reyno ng mga hayop: ang instinkto
Ang
espirituwal na prinsipyo na nagkaroon na ng gulang at umunlad sa
reyno behetal, sa hindi mabilang na pagkakataon, ay kailangang
gumising sa bagong katayuan bilang isang pangangailangan ng kanilang
mga panloob na pagpusag. Kaya hihingi ito ng bagong baitang ng
ebolusyon para sa mga pahayag, na ang manipestasyon mismo ay sa
kaharian ng hayop.
Ang
kondisyon na siyang nagpapakilala sa espirituwal na prinsipyo sa
yugtong ito ay ang pagkuha ng katutubong gawi o instinkto; sa una, sa
higit namababang mga hayop, lubhang pinaging payak, sa susunod na
pagkakataon, sa mga mamalya (mammals),
ang mga bahagi ng katawan pinakamahusay ang pagkalikha, ang sa
kasalukuyan ay magiging higit na tumpak at mataas na antas ng
kahusayan (proficiency),
naghahanda para sa, sa ibang pagkakataon,
pagpasok
sa larangan ng katuwiran (reason).
Sa
tao: ang katuwiran
Pinaniniwalaan
na ang tao ay napagtagumpayan ang katuwiran at, sa gayon, ang
malayang kalooban (free will) at buong pananagutan sa kanilang mga
pagkilos sa halos 200,000 taon. Gayunpaman, ang mga tao ng sina-unang
panahon, na may pisikal na damit na halos katulad sa ating
pangkasalukuyang anyo, dumating bago, may mga 3 milyong taon na ang
nakalipas, noong ang mga pangharap na “cortex”,
ang pinaka-marangal na bahagi ng utak, ay handa
na.
Ang
pag-unlad ng kamalayan ay hindi naganap ng biglaan, ito ay inihahanda
para sa millenya sa sunud-sunod na pag-iral (existence)
sa higit mataas na primata (primates)
at pagkatapos ay sa ilang mga uri (species)
ng tao (
genus, Homo).
Grupo
ng mga uri ng mga kaluluwa
Sa
“Aklat ng Espiritu” mababasa ang: Nasasa higit na mababang
nilikha kung saan ang intelihenteng prinsipyo ay nagsagawa ng
masusing atensyon, unti-unti nang isa-isa at nasubukan sa buhay.
(607-a)
Ang
pagisa-isa (individualize),
ayon sa diksyunaryo ay pareho na itinuturing na isang bagay o tao na
nag-iisa at walang katulad (unique
personality).
Sa linya ng mga ideya na ito, ang ilan sa pala-isip ng ebolusyon
nagpakita ng teorya ng grupo ng kaluluwa, ng mga uri o espesi, ayon
sa kung saan ang intelihenteng prinsipyo sa kanilang mga karanasan sa
higit na mababang nasasakupan ng kalikasan, ay hindi pa indibidwal,
iyon ay, nilalandas ang ebolusyon kasama ang mga nilikha ng katulad
na uri.
Sa
pinakasimpleng mga species, ang espirituwal na prinsipyo ay magiging
higit nakakabit sa kanilang katulad, bumubuo kasama nila ang isang
kolektibong patlang na impluwensiya, ang pangkat na kaluluwa ng mga
espesi, na naglalayong makontrol ang uri kung saan ito ay inilaan.
Ito baga, samakatuwid, ay isang dynamikong pangangasiwa sa mga hanay
ng mineral, behetal at payak na hayop na mga kolonya.
Isang
pagsukat kapag ang mga uri ay nawawalan ng interaksyon sa kolonya,
itoang siya ring resulta ng ebolusyon, kumukuha (assume)
ng sariling katangian (indibiduawalidad), na umaasa lamang sa
kanilang mga sarili.
Ayon
sa haypotesis na ito, maaari nating maunawaan kung bakit ang lipunan
ng mga insekto tulad ng mga putakti, langgam at anay, sa paggamit ng
katutubong gawi (instinct)
nakabuo ng mga perperkto at kumplikadong mga gawain, mahirap na
ipinaliwanag kung hindi man.
Ang
biolohikal pagsusuri at malawakang pagkawasak
Paano
uunawain ang paglitaw ng napakaraming mga uri na dapat mangupas
pagdaan ng panahon? Hindi bababa sa kalahating dosena ang mga
dokumentado mga kaso ng maraming pagkawala ng pag-iral ( extinctions)
ng mga nilikhang may buhay, mula ng pagsibol ng buhay sa Lupa. Ang
pinakabago sa mga ito, may ilang 65,000,000 taon na ang nakakaraan,
ang humantong sa pagkawala ng malalaking reptilya, kapag ang isang
bulalakaw na may sukat na sa 10 km ang lapad ay nahulog sa Gulpo ng
Mehiko. Kung ang espirituwal na prinsipyo ay gumagana bilang isang
intelihente na disenyo, paano maunawaan
ang
paglitaw ng mga anyo ng hayop na hindi dapat mangibabaw sa paglipas
ng panahon?
Una,
dapat maintindihan na ang espirituwal na prinsipyo, bilang isang
intelihenteng disenyo, dinadala sa kanyang panloob na istraktura ang
isang layunin ng ebolusyon, isang puwersa na tinutulak pasulong,
isang kahulugan, isang dahilan para sa pagiging at umiiral na:
pag-unlad.
Hindi
niya dala, salungat sa kung ano ang iniisip ng iba, ang isang mapa na
nakahanda at kukunin ito upang kopyahin at sundin lamang. Kung gayon,
mangingibabaw ang ideya ng tadhan, na taliwas sa prinsipyo ng batas
ng personal na pagsisikap. Kung mayroong paglago
kinakailangang
may pagpipilian, mga pagkakamali at mga pagtatagumpay, na siyang
magiging kailangang mga elemento sa pagkuha ng karanasan.
Ang
mga biolohikal na mga uri na lumitaw at nawala ang dapat na ilagay sa
mga biolohikal na pagsusuri (assays) upang malaman ang kalakasan o
kalidad ng mga bahagi nito mga salaysay ng dinanas ng prinsipyo ng
karunungan (intelligent principle), na naglalayong hanapin ang
pinakamahusay na paraan upang marating ang iyong patutunguhan.
Kung
walang isang tiyak na plano; ang mga bagay na maaaring nangyari sa
ibang paraan. Ang ilang mga daan ay maaaring natuksong landasin
hanggang ito na pala ay dulo na ng daan. Ang ebolusyon ay malikhain
at maaring umangat. At kung katulad ng ukol sa malawakang pagkawasak,
lahat ay dapat na masira rin upang isilang na muli at muling
pagkabuhay, dahil ang tinatawag naming pagkasira ay yaon lamang isang
pagbabago na naglalayong manumbalik at mapapabuti ng pamumuhay ng mga
nilikhang may buhay.
Ang
malawakang pagkawasak ng malaking reptilya pinayagan ang isang maliit
na unggoy, kasinglaki ng isang daga na nabuhay na tinatakbuhan ang
mga daynosor, nakatagpo ng lugar upang malayang nakatira. Ang mga
maliliit na mga unggoy, may ilang milyong taon na ang lumipas, ay
sari-sari at nag-iba naging malalaking primata tulad ng gorilya,
orangutang at tsimpansi na mayroon hulmahan para sa paglitaw ng mga
uri ng tao, may mga 3 milyong taon.
Sa
pangwakas, ang tao, sa isang katuturan, ay ang anak ng mga malaking
trahedya na humantong sa malawakang pagkalipol ng mga reptilya ng
sinaunang-panahon.
Mga
Sanggunian:
1.
A Caminho da Luz, Emmanuel/Chico Xavier.
2.
A Evolução Anímica, Gabriel Delanne.
3.
A Gênese, de Allan Kardec.
4.
Breve história de quase tudo, Bill Bryson.
5.
Criação Imperfeita, Marcelo Gleiser.
6.
Evolução em dois mundos, André Luiz/Chico Xavier.
7.
Iluminação Interior, Joanna de Ângelis/Divaldo P. Franco.
8.
Impulsos criativos da evolução, Jorge Andrea.
9.
O Consolador, Emmanuel/Chico Xavier.
10.
O Livro dos Espíritos, de Allan Kardec.
11.
O Relojoeiro Cego, Richard Dawkins.
12.
O Tao da Libertação, Mark Hathaway e Leonardo Boff.
Mula
as orihinal na sipi sa Wikang Portugues:
Do
átomo ao anjo: a evolução do princípio inteligente
Autor:
Ricardo Baesso de Oliveira
Edisyon
260- 13th May 2012
No comments:
Post a Comment